Con, cô giáo và cha

HÀ BÌNH - BÙI LIÊM

TT - Sự nghiêm khắc, lạnh lùng của một người cha đã khiến con gái của ông, khi ấy mới bước vào lớp 11, uống thuốc tự tử. “Sao phải đến lúc giữa lằn ranh của sự sống và cái chết, con mới được ba nắm lấy bàn tay?” - cô nữ sinh xót xa tự hỏi khi nằm súc ruột ở bệnh viện.

Cha và con trong buổi lễ tri ân của trường - Ảnh tư liệu Trường THPT Nhân Văn

 Cuối năm học 2010-2011, như thông lệ, Trường THPT Nhân Văn (Q.Tân Phú, TP.HCM) khuyến khích học sinh lớp 12 viết lên suy nghĩ của mình để tri ân những người các bạn kính mến. “Tôi bàng hoàng” - cô Hoàng Thị Minh Liên, hiệu trưởng nhà trường, nhớ lại cảm xúc của mình khi đọc lá thư viết tay của cô học trò Lê Thị Như Ngọc.

“Ba có biết con đau lắm không?”

Hiện Ngọc đang là sinh viên năm 2 Trường ĐH FPT (TP.HCM). Hỏi lại chuyện cũ, cô sinh viên xinh xắn tâm sự trước đây sự nghiêm khắc, lạnh lùng của ba khiến bạn nghĩ ba không thương mình. Thêm vào đó, những áp lực học hành, thi cử, buồn bực... muốn kể cũng không dám dẫn đến ức chế nên hành động dại dột. “Khi người lớn không quá nghiêm khắc, lạnh lùng, thờ ơ... thì các ý nghĩ, hành động tiêu cực của lứa tuổi mới lớn cũng sẽ giảm đi” - Ngọc nói.

Trên trang giấy học trò, cô nữ sinh nắn nót: “...Với con, ngay từ nhỏ ba đã là người cha nghiêm khắc, một người luôn lạnh nhạt với mọi thành viên trong gia đình. Ba thường răn đe, la mắng nên trong tâm trí con, đối với ba, lúc nào cũng tồn tại một nỗi sợ hãi. Ngày con lên thành phố học, ba chỉ đưa ra xe mà không phải là người dẫn con vào trường. Ngôi trường mang tên Nhân Văn (THPT Nhân Văn, Q.Tân Phú - PV) đã gắn bó với con gần bốn năm nay. Ngày đầu tiên vào trường với bác mà lòng con đau thắt. Nhìn mọi người ai cũng có cha mẹ, ông bà hay cả anh chị đưa vào nhập học, con cũng như họ, sao con không được hưởng niềm hạnh phúc đó hở ba? Ba có thể trả lời cho con được không?

Những ngày đầu vào trường đêm nào con cũng khóc. Con trách: tại sao ba cho con vào một môi trường mà ở đó con xa lạ với tất cả mọi thứ, từ thầy cô, bạn bè đến nơi ăn chốn ở, sinh hoạt? Tại sao ba mẹ sinh con ra rồi lại bắt con xa gia đình, phải sống tự lập một mình? Những lần đầu về thăm nhà, nhìn nhà cửa bề bộn, bếp núc lạnh tanh chỉ toàn cơm nguội với mì xào, con thấy thương ba lắm. Nhưng ba vẫn lạnh nhạt, thờ ơ với con.

Nghĩ mà giận, nghĩ mà trách ba, con cố học giỏi như lời con nói. Ba năm liền, năm lớp 9, 10, 11 và cả học kỳ I lớp 12 con đều đạt học sinh giỏi và nhất khối cấp III. Nhưng rồi được gì hả ba? Nhiều lần mời họp phụ huynh, ba không xuống, con tủi thân lắm. Đã vậy, khi về nhà con khoe với ba những tờ giấy khen, những chiếc cúp thủy tinh mà con đã dồn bao công sức mới có được, chỉ mong nhận được ở ba một lời khen dù ngắn nhất, vậy mà con cũng không có được... Đã nhiều lần con viết thư nói lên tâm sự của mình cho ba nghe nhưng rồi lại thôi không gửi, con đem cất vào trong hộp. Nay cái hộp đó đã đầy rồi ba ạ. Vậy mà ba có bao giờ chịu hiểu con chưa hả ba?

Từ khi gia đình mình tan vỡ, chắc chưa lần nào con làm ba buồn phải không? Con nhớ có lần, vì quá áp lực nên con đã nghĩ dại mà đi tự tử. Con còn nhớ rất rõ lúc con nằm để súc ruột, con nắm rất chặt tay ba. Lúc đó, ba biết con đau lắm không? Sao phải đến lúc giữa lằn ranh của sự sống và cái chết, con mới được ba nắm lấy bàn tay?...”.

Phải biết chia sẻ với học sinh

 “Đọc xong thư của Ngọc, tôi mời ba của em đến trường liền” - cô Hoàng Thị Minh Liên nhớ lại. Cô Liên kể: “Lúc ba Ngọc đến, tôi đưa bài viết cho ông ấy coi và nói ông về đọc. Sau đó, trường tổ chức lễ tri ân cho học sinh lớp 12 sau kỳ thi tốt nghiệp THPT. Tôi xin phép Ngọc đưa bài viết của em đọc tại buổi lễ. Đọc để duyệt chương trình, Ngọc khóc như mưa. Mỗi lần đọc là một lần khóc”.

Cô Liên cũng mời ba Ngọc, ông Lê Đức Trọng (45 tuổi) từ Bình Phước đến TP.HCM dự lễ tri ân của trường. “Ông Trọng hoàn toàn đồng ý khi tôi đề nghị đưa câu chuyện của Ngọc viết ra đọc tại lễ tri ân trước toàn thể học sinh, phụ huynh, giáo viên trong trường. Ông cũng xin một bó hoa để tặng con gái mình”. Trong clip ghi lại lễ tri ân, Ngọc đã đọc những lời tự đáy lòng mình trong nước mắt. Phía dưới, ông Trọng cầm bó hoa để tặng con, mắt ông đỏ hoe. Không đợi đến khi con đọc hết lá thư, ông Trọng bước lên sân khấu chỉ nói “Ba hiểu rồi” và ôm lấy con.

 “Ngọc là học sinh giỏi của trường - cô Liên kể tiếp - Thường ngày tôi rất gần Ngọc. Gương mặt em rất buồn. Tôi hỏi em có chuyện gì cần trao đổi với thầy cô không, em nói không có gì hết. Nhưng khi đọc thư gửi ba của Ngọc, tôi nghĩ mình chưa thật sự gần gũi học trò để các em tâm sự với mình. Tôi cũng nhận thấy có lỗi của bản thân, của trường. Điều tôi trăn trở nhất là ngay cả giáo viên chủ nhiệm, bạn bè, ban giám hiệu không ai biết gì về hoàn cảnh của Ngọc. Em không tâm sự với ai hết”.

Qua câu chuyện của Ngọc, cô Liên cũng rút ra bài học cho bản thân là không nên nghiêm khắc quá với học sinh khi chưa hiểu rõ về các em. “Mỗi biểu hiện của học sinh là một cảnh đời đôi khi có những trầm uất, riêng tư mà mình chưa biết được. Tôi cũng nhắc giáo viên rằng đừng bao giờ dùng quyền của một người thầy mà phải biết chia sẻ với các em” - cô hiệu trưởng kết luận.

 “Tôi đã quá nghiêm khắc với con”

Sáng 11-1, chúng tôi tìm đến nhà ông Trọng tại xã Lộc Thuận, huyện Lộc Ninh, Bình Phước để nghe tâm sự từ người cha. “Tôi dạy con lúc nào cũng nghiêm khắc từ khi con còn nhỏ - ông Trọng kể với chất giọng miền Trung - Tôi không bao giờ bộc lộ tình thương ra bên ngoài để con thấy mình yêu thương rồi chủ quan, không nghe lời. Khi cháu khoe giấy khen học sinh giỏi, tôi vui lắm. Nhưng tôi chỉ khoe với bạn bè, người thân rằng con mình ngoan, học giỏi chứ chưa bao giờ nói trước mặt cháu. Mình nghiêm khắc cũng chỉ muốn con đàng hoàng, nên người...”.

Sau hôm Ngọc hành động dại dột, ông Trọng “suy nghĩ rất nhiều và cần gần gũi con hơn”. “Đó là sai lầm lớn nhất đời tôi - ông nói tiếp - Tôi đã đi quá giới hạn của sự nghiêm khắc. Tôi bị áp lực vì đặt tất cả kỳ vọng vào con. Đời tôi khổ cực bao nhiêu tôi cũng đặt tâm nguyện, hi vọng con nên người, đỗ đạt”.

Người cha tâm sự thêm: “Bài văn của cháu, tôi giữ suốt đời vì đó cũng là một kinh nghiệm của mình. Lúc cô hiệu trưởng đưa bài viết để tôi về nhà đọc, thật sự tôi chưa đọc liền lúc đó. Tôi cũng giữ, nhưng chỉ nghĩ đó là một bài văn xuất sắc của cháu, cô giáo thấy hay đưa cho mình. Lên xe ra về, tôi mở ra đọc. Từng dòng chữ lướt qua, tôi rơi nước mắt. Khi trường mời dự lễ tri ân, bằng mọi giá tôi phải “vứt” hết công việc để xuống với con. Tôi thật sự xúc động khi nghe con đọc những lời gửi cho mình tại lễ tri ân. Đó là buổi xúc động nhất trong đời tôi”.

Suy xét lại cách giáo dục của mình, người cha thừa nhận “có mặt đúng và mặt sai”. “Tôi nghĩ dạy con tốt đừng nên chiều chuộng quá mức nhưng cũng đừng quá khắt khe. Nhiều lúc mình cần phải nói ra, tâm sự với con, động viên tinh thần để con thoải mái, cởi mở hơn...” - ông Trọng đúc kết.

Cô Bé 12 Tuổi đọc diễn văn khiến Cả Thế Giới Phải Im Lặng Trong 6 Phút

Tại sao người Do Thái thông minh?

“Người Do Thái là dân tộc thông minh nhất thế giới, họ dường như được sinh ra là để làm chủ thế giới này”. Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao họ lại thông minh như vậy? Tại sao họ lại được sinh ra với quá nhiều ưu việt như thế? Có phải tất cả đều là tự nhiên? Liệu Việt Nam chúng ta có thể tạo ra những thế hệ ưu việt như thế không?

Tất cả câu hỏi trên đều có thể giải đáp được, ngoại trừ câu hỏi cuối cùng vì nó sẽ được trả lời bởi chính các bạn, những con người của dân tộc Việt Nam .

Bài viết dưới đây được lược dịch từ luận án của một tiến sĩ nước ngoài với tiêu đề gốc là “Why Jews Are Intelligent” (tạm dịch là “Vì sao người Do Thái thông minh”).

Bài viết rất hay và có ý nghĩa.

Trước hết xin được cung cấp một số thông tin tìm hiểu được về IQ (Intelligence Quotient) của người Do Thái. Hiện nay các nhà nghiên cứu về giáo dục và tâm lý tin rằng IQ trung bình của người Do Thái vào khoảng từ 110. Để so sánh thì IQ trung bình của thế giới là 100 và IQ trung bình của người Việt Nam là 94. Cách biệt sẽ không rõ ràng nếu chỉ nhìn vào những con số này. Mọi thứ sẽ trở nên thực sự khác biệt nếu như ta so sánh đến tỉ lệ (“thiên tài” IQ>=140 – cũng là mức yêu cầu trong số dân).

Với IQ trung bình (TB) của dân số là 94 thì tỉ lệ “thiên tài” sẽ là 1/924 hay 0,1%, tỉ lệ này sẽ là 1/261 hay 0,4% nếu IQ TB là 100. Sự khác biệt sẽ cực lớn vì với mức IQ TB là 110 như người Do Thái thì tỉ lệ những người có IQ đạt mức thiên tài này sẽ lên tới 2,3% (nghĩa là cứ 100 người sẽ có hơn 2 thiên tài).

Bài này tôi lược dịch và tổng hợp từ nhiều nguồn, nhân dịp nghe chuyện người Do Thái và vì thầy hướng dẫn hiện tại của tôi là một Giáo sư người Do Thái. Để mở đầu, xin được trích dẫn rằng, dân số Do Thái ở Anh có tên tuổi khiến tôi đi hết từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Do Thái trên thế giới hiện nay vào khoảng xấp xỉ 13 triệu người (tức là khoảng 0.21% dân số thế giới – số liệu năm 2000), tức là cứ 470 người thì có 1 người Do Thái. Vậy nhưng, vào khoảng giữa thế kỷ 19, 1/4 các nhà khoa học trên thế giới là người Do Thái, và tính đến năm 1978, hơn một nửa giải Nobel rơi vào tay người Do Thái. Như vậy có đến 50% đóng góp cho sự tiến bộ của loài người chỉ do 0.21% dân số đảm nhiệm.

Những tên tuổi lớn của thế kỷ 20 có thể kể đến như bộ óc thế kỷ Albert Einstein, Sigmund Freud, Otto Frisch, .v.v. đều là người Do Thái. Dù không phải là chủng tộc lớn, vậy nhưng không một nhóm chủng tộc nào có thể sánh được với người Do Thái về khả năng và thành tích vượt trội. Kết hợp với những tính cách di truyền của người Do Thái như tham vọng, ham hiểu biết, tích cực, trí tưởng tượng phong phú, bền bỉ, sự thông minh của người Do Thái thực sự đã là đòn bẩy khiến người Do Thái đứng đầu trong tất cả các lĩnh vực cuộc sống.

Những tên tuổi Do Thái hiện nay có thể kế đến là nhà tài phiệt George Soros (người có thể làm khuynh đảo thị trường tài chính thế giới, được xem là người đứng sau sự sụp đổ hệ thống chính trị ở Đông Âu và khủng hoảng tài chính Châu Á 1997); các cựu và chủ tịch Ngân hàng thế giới World bank đương nhiệm đều là người Do Thái ví dụ như James Wolfensohn, Paul Wolfowitz, Robert Zoellick. Diễn viên điện ảnh thông minh và có học thức thuộc hàng top Hollywood hiện nay là Natalie Portman cũng là người Do Thái, vừa theo học đại học Havard và tham gia bộ phim siêu phẩm Chiến tranh giữa các vì sao”.

Trong tất cả các lĩnh vực của cuộc sống như kỹ thuật, âm nhạc, khoa học và kinh doanh, 70% các hoạt động kinh doanh thế giới hiện nay đều do người Do Thái nắm giữ. Các lĩnh vực kinh doanh nổi bật như mỹ phẩm, thời trang, thực phẩm, vũ khí, khách sạn, công nghiệp phim ảnh (kể cả Hollywood và các trung tâm điện ảnh khác).

Trong năm thứ 2 đại học, vào tháng 12 năm 1980, tôi định đến California và tôi nảy ra ý tường, tôi tự hỏi sao trời lại cho họ những khả năng siêu phàm như vậy, liệu có điều gì trùng hợp chăng, loài người có thể tạo ra những người giống họ như việc sản xuất hàng hóa từ nhà máy không? Luận văn của tôi mất 8 năm để tập hợp thông tin từ tất cả các nguồn tin chính xác như đồ ăn, văn hóa, tôn giáo, sự chuẩn bị khi mang thai, .v.v. và tôi đem so sánh với những chủng tộc khác.

Hãy bắt đầu bằng việc chuẩn bị cho thai kỳ. Ở Israel , điều đầu tiên tôi nhận thấy đó là người mẹ khi mang thai sẽ thường xuyên hát, chơi đàn, và luôn cố gắng giải toán cũng chồng. Tôi rất ngạc nhiên khi thấy người mẹ luôn mang theo sách toán và đôi khi tôi giúp cô giải bài. Tôi hỏi cô, “việc này có phải là giúp cho thai nhi?”. Và cô trả lời, “Đúng vậy, tôi làm thế là để đào tạo đứa trẻ từ khi còn trong bụng mẹ như vậy nó sẽ trở nên thông thái về sau.” Và cô tiếp tục làm toán cho đến khi đứa trẻ được sinh ra.

Một điều khác tôi nhận thấy là đồ ăn. Người mẹ rất thích ăn hạnh nhân (almonds), chà là (dates) cùng sữa tươi. Bữa trưa cô ăn bánh mỳ và cá (không ăn đầu), salad trộn với hạnh nhân và những loại hạt khác vì họ tin rằng thịt cá tốt cho sự phát triển trí não nhưng đầu cá thì không. Thêm vào đó, theo văn hóa của người Do Thái, người mẹ khi mang thai sẽ cần phải uống dầu gan cá. Khi tôi được mời đến dùng bữa tối, tôi thấy rằng họ luôn dùng cá (phần thịt ở mình cá), họ không ăn thịt vì họ tin rằng thịt và cá khi ăn chung sẽ không tốt cho cơ thể.

Salad và các loại hạt là điều bắt buộc, đặc biệt là hạnh nhân. Họ luôn ăn hoa quả tươi trước bữa chính. Lý do là vì họ tin rằng việc ăn bữa chính trước rồi hoa quả sẽ khiến chúng ta buồn ngủ và khó tiếp thu bài ở trường.

Ở Israel , hút thuốc là điều cấm kỵ. Nếu bạn là khách thì không nên hút thuốc trong nhà họ, họ sẽ lịch sự mời bạn ra ngoài để hút thuốc. Theo các nhà khoa học ở đại học Israel , chất nicotine sẽ phá hủy những tế bào cơ bản trong cơ thể đồng thời ảnh hưởng đến gen và DNA (tế bào di truyền) dẫn đến sự thoái hóa bộ não. Đồ ăn cho trẻ cũng luôn trong sự hướng dẫn của cha mẹ. Đầu tiên, hoa quả ăn cùng với hạnh nhân, sau đó là dầu gan cá.

Theo đánh giá của tôi, những đứa trẻ Do Thái đều biết 3 thứ tiếng, ví dụ như tiếng Do Thái, Ả rập và tiếng Anh. Từ khi còn nhỏ, trẻ em đã được học đàn piano và violin, và đây là điều bắt buộc. Làm như vậy vì họ tin rằng điều này sẽ làm tăng chỉ số thông minh của trẻ và sẽ khiến con họ trở nên thông minh. Cũng theo các nhà khoa học Do Thái, sự rung động của âm nhạc sẽ kích thích bộ não và đó là lý do vì sao có rất nhiều thiên tài người Do Thái…

Từ lớp 1 đến lớp 6, những môn học ưu tiên trẻ em được dạy các môn về kinh doanh, toán học, khoa học. Để so sánh, tôi có thể nhận thấy trẻ em ở California , chỉ số IQ của chúng khoảng 6 năm về trước. Tất cả trẻ Do Thái đều tham gia vào các môn thể thao như bắn cung, bắn súng, chạy bộ vì họ tin rằng bắn cung và bắn súng sẽ rèn luyện cho bộ não trở nên tập trung vào cách quyết định và sự chính xác.

Ở trường trung học, học sinh sẽ giảm dần việc học khoa học mà sẽ học cách tạo ra sản phẩm, đi sâu vào những kiểu bài tập thực tế như vậy. Dù một số dự án/bài tập có vẻ nực cười và vô dụng, nhưng tất cả đều đòi hỏi sự tập trung nghiêm túc đặc biệt nếu đó là những môn thuộc về vũ khí, y học, kỹ sư, ý tưởng sẽ được giới thiệu lên các viện khoa học hoặc trường đại học.

Khoa kinh doanh cũng được chú trọng ưu tiên. Trong năm cuối ở trường đại học, sinh viên sẽ được giao một dự án và thực hành. Họ sẽ hoàn thành nếu nhóm của họ (khoảng 10 người/nhóm) có thể tạo ra lợi nhuận 1 triệu USD.

Đừng ngạc nhiên, đây là thực tế và đó là lý do vì sao một nửa hoạt động kinh doanh trên thế giới là của người Do Thái. Thiết kế mẫu thời trang mới nhất của Levis là của khoa kinh doanh và thời trang của trường đại học Israel.

Đã bao giờ bạn thấy họ cầu nguyện chưa? Họ sẽ luôn lắc đầu vì họ tin rằng hành động này sẽ kích thích và cung cấp nhiều oxy cho não. Điều tương tự giống như người Hồi giáo khi cầu nguyện họ phải quỳ lạy cúi đầu. Và hãy xem những người Nhật Bản, cách họ cúi đầu và người Nhật Bản cũng có rất nhiều người thông minh, họ thích ăn sushi (thịt cá tươi). Liệu đây có phải là sự trùng hợp?

Trung tâm thương mại của người Do Thái tập trung ở thành phố New York , và chỉ phục vụ cho người Do Thái. Nếu ai đó trong cộng đồng Do Thái có ý tưởng hay có thể sinh lời, hội đồng người Do Thái sẽ cung cấp khoản vay không lãi suất và đảm bảo việc kinh doanh này phải phát triển. Vì lý do này, Starbuck, Dell, Coca-Cola, DKNY, Oracle, Levis, Dunkin Donut, các bộ phim Hollywood và hàng trăm hoạt động kinh doanh khác đều nằm dưới sự tài trợ của cộng đồng Do Thái. Sinh viên Do Thái tốt nghiệp từ khoa y dược ở New York được khuyến khích đăng ký với hội đồng này và được phép hành nghề tư với khoản vay không lãi suất này.

Hút thuốc sẽ khiến bộ não bị thoái hóa. Trong chuyến thăm của tôi đến Singapore năm 2005, điều khiến tôi ngạc nhiên là những người hút thuốc bị coi như đồ bỏ đi và giá một bao thuốc là khoảng 7 USD. Cũng giống như ở Israel, việc hút thuốc là cấm kỵ và Singapore đã hình thành cách quản lý giống như ở Israel . Đây cũng là lý do vì sao hầu hết các trường đại học của Singapore đều thuộc đẳng cấp cao, dù Singapore chỉ nhỏ bằng Mahattan.

Hãy nhìn sang Indonesia , đâu đâu mọi người cũng hút thuốc và giá một bao thuốc chỉ rẻ bèo khoảng 70 xu USD. Và bạn có thể đếm được số trường đại học của họ, những gì họ sản xuất, những gì họ có thể tự hào, công nghệ ư? Họ còn chẳng thể nói được thứ ngôn ngữ nào ngoài ngôn ngữ của mình, vì sao họ khó có thể sử dụng tiếng Anh thành thạo? Liệu đây có phải là do việc hút thuốc?

Bạn hãy tự suy nghĩ nhé. Trong bài nay tôi không động chạm đến vấn đề tôn giáo hay chủng tộc. Đó là vì sao người Do Thái khá kiêu ngạo, và vì sao họ luôn bị săn đuổi từ thời Pharaon cho đến Hitler. Đối với tôi đó là vấn đề về chính trị và sự tồn vong. Điểm cuối cùng trong bài này là liệu chúng ta có thể tạo ra những thế hệ giống như những người Do Thái?

Câu trả lời có thể ở dạng khằng định đó là chúng ta cần thay đổi thói quen ăn uống hàng ngày, cách làm cha mẹ, và tôi đoán rằng chỉ trong 3 thế hệ, việc này có thể làm được. Điều này tôi có thể quan sát được từ đứa cháu của tôi. Chỉ mới 9 tuổi cậu đã viết được bài luận 5 trang về đề tài “Vì sao tôi thích cà chua?”. Cầu chúc cho chúng ta được sống yên bình và thành công trong việc tạo ra những thế hệ tương lai tài giỏi cho nhân loại dù bạn thuộc bất kỳ chủng tộc nào.

Bổ túc: Theo truyền thống người Do Thái, những học giả, nhà khoa học được khuyến khích kết hôn với con gái của những thương nhân vì theo họ, con cái sinh ra sẽ là sự kết hợp của cả giáo dục hàn lâm và giáo dục thực tế.

Chính sự coi trọng thương nhân và kinh doanh cũng như học vấn đã đưa họ lên vị trí hàng đầu trên thế giới và khiến cả thế giới ngả mũ cúi đầu. (khác hẳn với văn hóa “sỹ, nông, công, thương” của VN và Châu Á).

Những chính sách của Hoa Kỳ trước đây và của Obama hiện tại cũng đều chịu sự ảnh hưởng mạnh mẽ của các nhà tài phiệt người Do Thái."

Người Do Thái đến Bắc Mỹ chỉ có 23 người vào năm 1654, nhưng đến bây giờ quyền lực Do Thái trong lòng nước Mỹ (cũng là của Thế giới) thì khủng khiếp . Ảnh hưởng của họ đối với mọi mặt xã hội Mỹ như chính trị, kinh tế, văn hóa, dư luận v.v… đều vượt xa bất kỳ cộng đồng hậu duệ dân tộc nào trong nước Mỹ:

- Người Mỹ gốc Do Thái trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật và văn hóa đã xuất hiện cả “xê ri” sao rực rỡ, trong số 200 danh nhân văn hóa có ảnh hưởng nhất nước Mỹ thì quá nửa là người gốc Do Thái.

- Trong số hơn 100 người Mỹ vinh dự được nhận giải thưởng Nobel các loại thì chiếm nửa là người gốc Do Thái. Ngoài ra, 1/3 số giáo sư giảng dạy tại các trường đại học danh giá nhất nước Mỹ, ¼ số luật sư Mỹ là người gốc Do Thái.

- Người Do Thái chiếm thực lực hàng đầu trong giới kinh tế tiền tệ Mỹ: cựu Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ Allan Greenspan; con “Cá sấu tiền tệ” Soros; “Vua chứng khoán” Warren Buffett và nhiều ông chủ các tập đoàn tài phiệt lớn của Mỹ đều là người mang huyết thống Do Thái.

- Trong hàng ngũ các quan chức cao cấp Chính phủ Mỹ cũng có không ít bóng dáng người gốc Do Thái như cựu Ngoại trưởng thời chiến tranh Việt Nam Henrep Kissingger, Cựu nữ Ngoại trưởng Albiight các nhân vật thuộc phái Diều hâu khét tiếng trong Chính phủ cha con nhà Bush có Paul Wolfowits, gã tướng võ biến được mệnh danh là “Hung thần chiến tranh Irag” v.v… Chánh văn phòng Nhà trắng của tân Tổng thống Obama tên Emanuel cũng là một người Mỹ gốc Do Thái.

Không một vị Tổng thống Mỹ nào dám coi thường thế lực của cộng đồng người Do Thái tại nước Mỹ. Nếu tới một ngày nào đó mà một người Mỹ gốc Do Thái lên làm Tổng thống thì cũng chẳng ai ngạc nhiên, lấy đó làm điều kỳ lạ.

Nguồn: http://www.iqtest.vn/content/...BB%A3c-g%C3%AC

MỜI XEM BLOG CỦA TỔ LÝ HÓA SINH

Trông người lại nghĩ đến ta!

Nữ sinh gốc Việt được xóa án

TT - Ngày 30-5 (theo giờ Mỹ), thẩm phán bang Texas Lanny Moriarty đã ký lệnh hủy bỏ buộc tội đối với nữ sinh gốc Việt Diane Tran sau khi ra quyết định bỏ tù 24 giờ và buộc cô nộp phạt 100 USD.

Nguyên nhân do cô phạm luật của bang khi nghỉ học quá 10 ngày trong một học kỳ sáu tháng.

Diane Tran buồn khổ vì bị xử tù - Ảnh: CNN

Theo Fox News, vụ việc đã gây xôn xao dư luận tại Mỹ. Theo tìm hiểu của báo chí địa phương, Tran hiện là nữ sinh lớp 11 Trường trung học Wills. Cô phải làm cùng lúc hai công việc, một toàn thời gian và một bán thời gian, để có tiền đi học và phụ giúp anh em. Cha mẹ Tran ly dị và mẹ cô đã bỏ đi.

“Cô ấy đi từ nơi làm việc này đến nơi làm việc khác. Cô ấy phải thức khuya để làm bài tập về nhà” - bạn học của Tran là Devin Hill cho biết. Hill khẳng định Tran là một học sinh giỏi, luôn đạt điểm A và đứng thứ hạng cao trong các kỳ thi học kỳ. Tran cho biết cô phải nghỉ học ba ngày/tháng vì quá mệt mỏi và thiếu ngủ trầm trọng.

Fox News cho biết nhiều người Mỹ chỉ trích thẩm phán Moriarty đã quá cứng nhắc. Không ít người cho rằng cần phải khen thưởng cô nữ sinh ham học, chịu khó này. Hàng trăm người từ 47 bang nước Mỹ và 13 quốc gia trên thế giới đã quyên góp số tiền 100.000 USD hỗ trợ Tran thông qua trang mạng HelpDianeTran.com của tổ chức Liên minh giáo dục trẻ em Louisiana.

Trang mạng Change.org cũng viết một lá đơn thỉnh cầu với hơn 150.000 chữ ký kêu gọi thẩm phán Moriarty rút lại bản án để lý lịch Tran được trong sạch, thuận lợi cho quá trình xin việc làm sau này.

ANH THƯ

Cộng đồng mạng bênh vực nữ sinh bị phạt tù

TTO - Nữ sinh phổ thông Diane Tran, 17 tuổi, bị một tòa án ở thành phố Houston (Mỹ) phạt tù vì tội nghỉ học! Tuy nhiên, cộng đồng mạng rất thông cảm trước nguyên nhân Diane nghỉ học và kêu gọi tòa giảm án cho cô.

Ở bang Texas có luật trốn học đặc biệt: học sinh nghỉ quá 10 ngày trong sáu tháng liên tiếp mà không được cha mẹ cho phép sẽ bị truy tố. Phụ huynh của những trẻ nghỉ học quá nhiều cũng sẽ bị truy tố.

Thẩm phán Lanny Moriaty tuyên án Diane bị giam trong tù 24 tiếng, đồng thời phải nộp phạt 100 USD vì tội nghỉ học dù đã bị cảnh báo hồi tháng 4. “Nếu bạn nhẹ tay với một học sinh trốn học thì sẽ phải xử sự thế nào với những trường hợp còn lại? Chỉ bị giam một đêm không phải là án tử hình” - vị thẩm phán này cho biết.

Sau khi trải qua một ngày trong nhà giam, Diane đã về nhà cuối tuần trước.

Người dân địa phương cho rằng trường hợp của Diane đặc biệt và nên được đối xử khoan dung hơn. Bố mẹ Diane đã ly dị và cả hai đều bỏ đi, để ba anh em Diane sống với nhau. Diane chịu trách nhiệm hỗ trợ tài chính cho người anh và em gái. Cô làm việc toàn thời gian tại một cửa tiệm giặt ủi khô và làm bán thời gian tại một đơn vị tổ chức tiệc cưới vào cuối tuần.

Thẩm phán Lanny Moriarty nói việc xử phạt cô để làm gương cho những học sinh trốn học khác - Ảnh: Khou.com

Một đồng nghiệp của Diane ở tiệm giặt ủi, cũng là bạn học chung lớp với Diane, cho biết: “Bạn ấy chỉ đi làm và đi làm, rồi đi học. Diane thường thức đến tận 7g sáng để học bài”.

Người chủ tại nơi Diane làm thêm vào cuối tuần, Mary Elliot cho biết: “Tôi hiểu nếu một đứa trẻ không đi học mà lêu lổng ngoài đường thì nó có thể làm việc xấu. Nhưng Diane không như vậy. Cô bé chỉ đi học và đi làm”.

Theo bà Mary, Diane luôn là một học sinh giỏi đạt nhiều điểm A và cư xử rất lễ độ khi đi làm. Bà bất bình vì bản án của tòa, “lẽ ra chính quyền nên giúp đỡ gia đình em ấy”.

Sau khi câu chuyện của Diane đăng tải, trên mạng đã xuất hiện phong trào Change.org thu thập chữ ký yêu cầu thẩm phán xóa án tích và mức tiền phạt. Đến nay trang này đã có được hơn 150.000 chữ ký.

Liên minh giáo dục cho trẻ em ở bang Louisiana gây quỹ được số tiền 63.000 USD để tặng Diane. “Tôi rất đau lòng khi biết chuyện của Diane. Cô bé không chỉ là nạn nhân của một hệ thống giáo dục công yếu kém, mà còn là nạn nhân của hệ thống tư pháp đã sử dụng cô là một “điển hình” cho những người khác” - chủ tịch của liên minh Charlie Davis nói.

TẤN KHOA

(Theo LAT, Fox)

Các dấu câu trong tiếng Việt

Dấu câu là phương tiện ngữ pháp dùng trong chữ viết. Tác dụng của nó là làm rõ trên mặt chữ viết một cấu tạo ngữ pháp, bằng cách chỉ ranh giới giữa các câu, giữa các thành phần của câu đơn, giữa các vế của câu ghép, giữa các yếu tố của ngữ và của liên hợp. Nói chung, nó thể hiện ngữ điệu lên trên câu văn, câu thơ. Cho nên, có trường hợp nó không phải chỉ là một phương tiện ngữ pháp, mà còn là phương tiện để biểu thị những sắc thái tế nhị về nghĩa của câu, về tư tưởng, về cả tình cảm, thái độ của người viết.

Dấu câu dùng thích hợp thì bài viết được người đọc hiểu rõ hơn, nhanh hơn. Không dùng dấu câu, có thể gây ra hiểu lầm. Có trường hợp vì dùng sai dấu câu mà thành ra sai ngữ pháp, sai nghĩa.

Cho nên, quy tắc về dấu câu cần được vận dụng nghiêm túc.

Tuy vậy, cũng có trường hợp vận dụng quy tắc dấu câu cũng ít nhiều có tính chất linh hoạt. Nói chung, đó là khi mà dù không dùng dấu câu, ranh giới cũng đã rõ, và không gây ra lầm lẫn.

Hiện nay, tiếng Việt dùng mười dấu câu là:

1.    dấu chấm              .

2.    dấu hỏi                 ?

3.    dấu cảm                !

4.    dấu lửng               …

5.    dấu phẩy               ,

6.    dấu chấm phẩy     ;

7.    dấu hai chấm        :

8.    dấu ngang             –

9.    dấu ngoặc đơn     ()

10.  dấu ngoặc kép      “ ”

1. Dấu chấm

1.1. Dấu chấm dùng ở cuối câu tường thuật.

Ví dụ:

Dòng sông lào xào vỗ sóng. Gió chạy loạt soạt trong cỏ, trăng đã lên cao, đêm đã khuya lắm.

(Nguyễn Đình Thi)

1.2. Khi đọc, phải ngắt đoạn ở dấu chấm. Dấu chấm là chỗ có quãng ngắt tương đối dài hơn, so với dấu phẩy, dấu chấm phẩy.

2. Dấu hỏi

2.1. Dấu hỏi dùng ở cuối câu nghi vấn.

2.1.1. Thường gặp là trường hợp dấu hỏi dùng trong đoạn văn đối thoại, có người hỏi, có người đáp.

Ví dụ:

- Anh ốm, sao lại đi làm?

- Ốm xoàng thôi.

2.1.2. Có trường hợp tự đặt ra câu hỏi và tự trả lời, trong lời đối thoại nghệ thuật.

- Chông ai chết trong tố cộng?

- Chồng tôi.

- Con ai chết trong dinh điền?

- Con tôi.

(Tế Hanh)

2.1.3. Có trường hợp, một vế của câu ghép được cấu tạo theo kiểu câu nghi vấn nhưng không phải để hỏi mà để nêu lên tiền đề; trong trường hợp này không dùng dấu hỏi.

Ví dụ:

Văn học nghệ thuật là gì, xưa nay người ta định nghĩa nhiều rồi.

(Phạm Văn Đồng)

2.2. Khi đọc, phải ngắt đoạn ở dấu hỏi, và nói chung, có lên giọng.

2.3. Dấu hỏi có thể đặt trong dấu ngoặc đơn (?) để biểu thị thái độ hoài nghi đối với một lời trích thuật. Nếu dấu chấm (hay tương đương) ngắt câu ở cùng chỗ, thì dấu này đặt sau dấu chấm.

Ví dụ:

Bọn xâm lược Mĩ làm ra vẻ ngạc nhiên. Chúng chối biến rằng chúng không hề biết gì. (?)

(Báo Nhân dân)

3. Dấu cảm

3.1. Dấu cảm dùng:

- Ở cuối câu cảm xúc.

Ví dụ:

Hỡi anh

Người đồng chí quang vinh!

(Sóng Hồng)

- Hay ở cuối câu cầu khiến.

Ví dụ:

Hãy yêu quý thanh niên! Hãy trân trọng và tích cực đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trẻ!

(Tạp chí Học tập)

3.2. Khi đọc, phải ngắt đoạn ở dấu cảm và có thể hoặc lên hoặc xuống giọng, tuỳ hoàn cảnh.

3.3. Dấu cảm có thể đặt trong dấu ngoặc đơn: (!), để biểu thị thái độ mỉa mai; hay dùng kết hợp với dấu hỏi rồi đặt trong dấu ngoặc đơn: (!?), để biểu thị thái độ vừa mỉa mai, vừa hoài nghi.

Những dấu này cũng thường đặt sau dấu chấm, nếu có dấm chấm (hay tương đương) ngắt câu ở cùng chỗ.

Ví dụ:

Y còn đòi các nước sản xuất dầu mỏ "hợp tác" với Mĩ để giải quyết cả vấn đề dầu mỏ lẫn vấn đề lương thực (!)

(Báo Nhân dân)

AFP đưa tin theo cách ỡm ờ của AFP.

“…họ là 80 người sức lực khá tốt nhưng hơi gầy…” (!?)

(Nguyễn Tuân)

4. Dấu lửng

4.1. Dấu lửng dùng ở cuối câu (hay giữa câu, hay có khi ở đầu câu) để biểu thị rằng người viết đã không diễn đạt hết ý.

Ví dụ:

Lũ làng đi rửa tay thật sạch rồi cầm lên từng thứ, coi đi coi lại, coi Bok Hồ đi làm rẫy, coi cái áo Bok Hồ mặc…

(Nguyên Ngọc)

4.2. Dấu lửng còn được dùng:

4.2.1. Để biểu thị bằng lời nói bị đứt quãng vì xúc động, hay vì lí do khác.

Ví dụ:

Sâm đè tay lên ngực, hít lấy mấy hơi mới nói được:

- Quên... rút chốt...

(Phan Tứ)

4.2.2. Để biểu thị một chỗ ngắt đoạn dài giọng với ý châm biếm, hài hước.

Ví dụ:

Giơ tay hàng tuốt quân ta

Té ra công sự chỉ là công... toi

(Tú Mỡ)

4.2.3. Để ghi lại một chỗ kéo dài của âm thanh.

Ví dụ:

Ù... ù... ù...

Tầm một lượt

(Võ Huy Tâm)

4.3. Khi đọc, phải tuỳ trường hợp mà ngắt đoạn. Nói chung, ở dấu lửng, sự ngắt đoạn kéo dài...

4.4. Hiện nay có cách dùng dấu lửng trong ngoặc đơn: (...), để chỉ ra rằng người trích dẫn có lược bớt câu văn trích dẫn.

5. Dấu phẩy

5.1. Dấu phẩy được dùng để chỉ ranh giới bộ phận nòng cốt với thành phần ngoài nòng cốt của câu đơn và câu ghép.

Thành phần ngoài nòng cốt có thể là các thành phần than gọi, chuyển tiếp, chú thích, tình huống, khởi ý.

Ví dụ:

Mẹ ơi, có khách đấy!

Cuối cùng, Mỹ đã thua to.

Tôi trở về thành phố Hồ Chí Minh, thành phố thân yêu của tôi.

Thong thả, anh ấy bước ra.

Bài hát ấy, tôi nghe nhiều lần.

Đáng chú ý là:

- Khi thành phần tình huống đặt ở đầu câu, dấu phẩy có thể được lược bớt, nếu thành phần đó là một danh ngữ có cấu tạo đơn giản dùng để chỉ thời gian, nơi chốn.

Ví dụ:

Lúc ấy Mai cũng về tới bản Đảy.

(Tô Hoài)

- Khi thành phần ấy là do động từ hay tính từ đảm nhiệm và đặt ở cuối câu thì rất cần dấu phẩy giữa nó và nòng cốt.

Ví dụ:

 Lời trăn trối mang hồn người sắp chết

Vọng qua vách, trang nghiêm và thống nhất.

(Nguyễn Dân Trung)

5.2. Dấu phẩy dùng để chỉ ranh giới giữa các yếu tố trong liên hợp, nhất là liên hợp qua lại.

Ví dụ:

 Sự nghiệp cách mạng là một sự nghiệp lâu dài và gian khổ, song nhất định thắng lợi.

(Hồ Chí Minh)

Đáng chú ý là:

- Giữa các yếu tố của một liên hợp song song, khi đã dùng kết từ thì thường lược bớt dấu phẩy.

Ví dụ:

 Đảng viên và đoàn viên thanh niên lao động cần phải xung phong gương mẫu trong sản xuất và công tác.

-Giữa các yếu tố của một liên hợp song song có tính chất ổn định hoá, dấu phẩy cũng thường được lược bớt.

Ví dụ:

Hầm chông hố chông trong ruộng lúa tựa như được nước lụt che, thằng giặc chẳng biết đâu mà mò.

(Anh Đức)

5.3. Dấu phẩy dùng để chỉ ranh giới giữa các vế trong câu ghép (song song hay qua lại).

Ví dụ:

Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi.

(Hồ Chí Minh)

Đáng chú ý là:

Khi có dùng kết từ trong câu ghép song song hay qua lại thì có thể lược bớt dấu phẩy giữa các vế.

Ví dụ:

 Chú Hai đã đi làm phu cao su ở Hớn Quản, lại ra làm thợ mỏ ở Đông Dương và chú còn đi những chân trời góc bể đâu khác.

(Tô Hoài)

Hễ còn một người Việt Nam bị bóc lột, bị nghèo nàn thì Đảng vẫn đau thương, cho đó là vì mình chưa làm tròn nhiệm vụ.

(Hồ Chí Minh)

5.4. Dấu phẩy có thể dùng để chỉ ranh giới giữa phần đề và phần thuyết trong những trường hợp sau đây:

5.4.1. Khi phần đề làm thành một đoạn khá dài.

Ví dụ:

Một trong những công việc cần phải thực hiện cấp tốc lúc này, là nâng cao dân trí.

(Hồ Chí Minh)

5.4.2. Khi lược bớt động từ là trong câu luận.

Ví dụ:

Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữa đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động. Tre, anh hùng chiến đấu.

(Thép Mới)

5.4.3. Khi phần thuyết được đặt trước phần đề

Ví dụ:

 Trong lịch sử có hai loại chiến tranh: chiến tranh chính nghĩa và chiến tranh phi nghĩa. Chính nghĩa, những cuộc chiến tranh chống bọn áp bức, bọn xâm lược, giành tự do, độc lập. Phi nghĩa, những cuộc chiến tranh xâm lược hoặc bình định cốt chiếm nước ngoài hoặc cướp tự do, hạnh phúc của một số người.

(Trường Chinh)

Ngoài những trường hợp vừa kể thì giữa phần đề và phần thuyết của nòng cốt câu đơn, nói chung, không dùng dấu phẩy.

5.5. Dấu phẩy còn dùng vì lẽ nhịp điệu trong câu, nhất là khi nhịp điệu có tác dụng biểu cảm.

Ví dụ:

 Bộ tư lệnh: những lớp tóc hoa râm

 Những mái đầu trắng xoá

 Vẫn có Bác, ung dung, trông xuống, dịu dàng.

(Tố Hữu)

5.6. Khi đọc, phải ngắt đoạn ở dấu phẩy. Nói chung, quãng ngắt ở dấu phẩy tương đối ngắn, so với những dấu đã nói trên.

6. Dấu chấm phẩy

6.1. Dấu chấm phẩy thường dùng để chỉ ranh giới giữa các vế trong câu ghép song song, nhất là khi giữa các vế có sự đối xứng về nghĩa, về cả hình thức.

Ví dụ:

Chị Thuận nấu cơm cho anh em ăn, làm người chị nuôi tần tảo; chị chăm sóc anh em ốm và bị thương, làm người hộ lí dịu dàng, ân cần...

(Nguyễn Trung Thành)

Trong câu ghép song song mà vế sau có tác dụng bổ sung cho vế trước, cũng có thể dùng dấu chấm phẩy giữa hai vế.

Ví dụ:

Sáng tạo là vấn đề rất quan trọng; không sáng tạo không làm cách mạng được

(Lê Duẩn)

6.2. Dấu chấm phẩy cũng có thể dùng để chỉ ranh giới giữa các yếu tố trong một liên hợp song song bao gồm những ngữ.

Ví dụ:

Phải thực hiện bằng được chủ trương hoàn chỉnh các hệ thống thuỷ nông; đẩy mạnh tốc độ cơ giới hoá nông nghiệp; đẩy mạnh cải tạo giống gia súc và cây trồng nhằm thực hiện thâm canh trên toàn bộ diện tích trồng trọt

(Báo Nhân dân)

6.3. Khi đọc, phải ngắt đoạn ở dấu chấm phẩy; quãng ngắt dài hơn, so với dấu phẩy, nhưng ngắn hơn, so với dấu chấm.

7. Dấu hai chấm

7.1. Nói chung, dấu hai chấm dùng để báo hiệu một điều trình bày tiếp theo sau và có tác dụng thuyết minh đối với một điều đã trình bày trước.

7.1.1. Điều thuyết minh là một lời thuật lại theo lối trực tiếp.

Ví dụ:

Khoa kêu to:

Mình về đây!

(Nguyễn Khải)

Hay theo lối gián tiếp:

Ví dụ:

Kha nghĩ: ba giờ đi.

(Nguyễn Đình Thi)

7.1.2. Điều thuyết minh có tác dụng bổ sung, giải thích một từ hay một vế ở trước.

Ví dụ:

Chiến công kì diệu mùa xuân 1975 đã diễn ra trong thời gian rất ngắn: 55 ngày đêm.

(Võ Nguyên Giáp & Văn Tiến Dũng)

Hoa bưởi thơm rồi: đêm đã khuya...

(Xuân Diệu)

7.2. Khi đọc, phải ngắt đoạn ở dấu hai chấm, và cần có ngữ điệu thích hợp đối với điều thuyết minh.

8. Dấu ngang

8.1. Dấu ngang dùng để chỉ ranh giới của thành phần chú thích.

Ví dụ:

Chồng chị – anh Nguyễn Văn Dậu – tuy mới hai sáu tuổi nhưng đã học nghề làm ruộng đến mười bảy năm.[1]

(Ngô Tất Tố)

8.2. Dấu ngang còn dùng để:

8.2.1. Đặt trước những lời đối thoại.

Ví dụ:

– Hai bác đã đặt tên cho cháu chưa?

– Rồi.

8.2.2. Đặt ở đầu những bộ phận liệt kê, mỗi bộ phận trình bày riêng thành một dòng.

Ví dụ:

Thi đua yêu nước để:

– Diệt giặc dốt

– Diệt giặc đói

– Diệt giặc ngoại xâm.

(Hồ Chí Minh)

8.2.3. Đặt ở giữa hai hay ba, bốn tên riêng, hay ở giữa con số để ghép lại, để chỉ một liên danh, một liên số.

Ví dụ:

Đường Hà Nội – Huế – Sài Gòn

Xô viết Nghệ – Tĩnh

Thời kì 1939 – 1945

8.2.4. Cần phân biệt dấu ngang là một dấu câu với dấu gạch nối không phải là dấu câu.

Dấu gạch nối, hiện nay, thường được dùng trong những trường hợp phiên âm tên người, tên địa phương nước ngoài.

Ví dụ: Lê-nin, Lê-nin-grát...

Dấu gạch nối cũng còn được dùng trong những từ chung phiên âm từ tiếng nước ngoài, ví dụ: pô-pơ-lin...

Cho nên, có khi, cần phân biệt dấu ngang với dấu gạch nối bằng độ dài của dấu đó (dấu ngang dài hơn).

Ví dụ: Chủ nghĩa Mác – Lê-nin

9. Dấu ngoặc đơn

9.1. Dấu ngoặc đơn cũng dùng để chỉ ranh giới của thành phần chú thích.

Ví dụ:

Ngay sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất, tôi làm thuê ở Pa-ri, khi thì làm cho một cửa hàng phóng đại ảnh, khi thì vẽ "đồ cổ mĩ nghệ Trung Hoa" (do một xưởng của người Pháp làm ra!).

(Hồ Chí Minh)

9.2. Sự khác nhau giữa dấu ngang và dấu ngoặc đơn có khi không được rõ; theo thói quen, người dùng dấu này, người dùng dấu kia, đối với thành phần chú thích.

Tuy vậy, cũng có thể nhận thấy giữa hai loại dấu đó có sự khác nhau sau đây:

Khi thành phần chú thích có quan hệ rõ với một từ, một ngữ ở trước nó, thì thường dùng dấu ngang; nếu quan hệ đó không rõ thì thường dùng dấu ngoặc đơn.

Ví dụ:

Tôi vừa gặp lại anh Thân – người chỉ huy đơn vị của tôi, hồi chiến tranh chống thực dân Pháp.

Anh ấy không đến dự đám cưới của Lan (bảo là bận!) nhưng mọi người đều hiểu anh ấy không tán thành đám cưới này.

Một trường hợp đáng chú ý là dấu ngoặc đơn có thể dùng để đóng khung cho một từ hay một ngữ có tác dụng chú thích cho một từ không thông dụng (từ cổ, từ địa phương...).

Ví dụ:

Tiếng trống của phìa (lí trưởng) thúc gọi nộp thuế vẫn rền rĩ.

(Tô Hoài)

Một loại dấu đôi nữa, có mở ra rồi có đóng vào giống như dấu ngang và dấu ngoặc đơn, và cũng được dùng để chú thích thêm trong một số trường hợp đặc biệt, là dấu móc: [].

Trong trường hợp nhắc lại một văn bản, mà cần chú thích, đồng thời lưu ý người đọc rằng chú thích đó là ở ngoài văn bản thì dùng dấu móc.

Ví dụ:

Mậu thân Thuận Thiên năm thứ nhất [1428]... người Minh đã về nước, vua bèn thống nhất thiên hạ, lấy năm ấy là năm dẹp yên.

(Dịch "Đại Việt Sử kí toàn thư")

9.3. Khi đọc, phải ngắt đoạn ở dấu ngoặc đơn và cũng như trong trường hợp dấu ngang, ngữ điệu phải thích hợp đối với thành phần chú thích.

10. Dấu ngoặc kép

10.1. Dấu ngoặc kép dùng để chỉ ranh giới của một lời nói được thuật lại trực tiếp.

Ví dụ:

Sau khi đến được ba ngày, anh hỏi tôi: "Anh Dân, anh có biết chữ quốc ngữ không?". Tôi hơi thẹn nhưng trả lời thành thật: "Không, tôi không biết".

(Trần Dân Tiên)

Có khi, ý hoặc lời được thuật lại là một danh ngôn, một khẩu hiệu,...

Ví dụ:

Chế độ ta là chế độ mới, nhân dân ta đang trau dồi đạo đức mới, đạo đức xã hội chủ nghĩa của những người lao động "ta vì mọi người, mọi người vì ta".

(Hồ Chí Minh)

10.2. Dấu ngoặc kép còn dùng để dẫn lại với thái độ mỉa mai, một từ hay ngữ do người khác dùng; trong trường hợp này, dấu ngoặc kép còn được gọi là dấu "nháy nháy".

Ví dụ:

Chúng đề xướng nào là văn nghệ "chủ quan", "viễn kiến", nào là triết lí "duy linh"...

(Trường Chinh)

Theo ngonngu.net